Тұрақты даму – бұл болашақ ұрпақтың өз қажеттіліктерін қанағаттандыру мүмкіндігін бұзбай, бүгінгі ұрпақтың қажеттіліктерін қанағаттандыруды қамтамасыз етуге тырысатын даму тұжырымдамасы. Ол экономикалық, әлеуметтік және экологиялық аспектілерді ескеретін теңдестірілген тәсілге негізделген.
1. Экономикалық тұрақтылық дегеніміз - тұрақты және өнімді экономикалық өсуді қамтамасыз ету:
- жұмыс орындарын құрады;
- өмір сүру деңгейін жақсартады;
- адамдардың өмір сүру сапасын жақсартады.
Ресурстарды тиімді пайдалануды, шығарындылар мен қалдықтарды азайтуды, инновацияларды ынталандыруды және тұрақты технологияларды дамытуды қамтамасыз ету маңызды.
2. Әлеуметтік тұрақтылық дегеніміз - барлық адамдар бірдей мүмкіндіктер мен негізгі қызметтерге қол жеткізе алатын әділ және теңдестірілген қоғам құру:
- білім;
- денсаулық сақтау;
- тұрғын үй;
- әлеуметтік қорғау.
Бұған теңсіздікті азайту, кедейлікпен күресу, адам құқықтарын қорғау және инклюзивті және әртүрлі қоғамдық ортаны құру кіреді.
3. Экологиялық тұрақтылық қоршаған ортаны және оның ресурстарын сақтауға және қорғауға бағытталған:
- биологиялық саналуандықты қорғау;
- экожүйелерді сақтау;
- табиғи ресурстарды тиімді пайдалану;
- ластану мен зиянды заттардың шығарындыларын азайту;
- жаңартылатын және экологиялық таза энергия көздерін қолдану.
Тұрақты дамудың мақсаты – экономикалық прогресс әлеуметтік әділеттілік пен экологиялық тепе-теңдікпен үйлесетін тұрақты және көркейген планетаны жасау.
Аймақтың тұрақты дамуы – бұл белгілі бір аумақтағы экономикалық, әлеуметтік және экологиялық әл-ауқат арасындағы байланысты ескеретін даму тұжырымдамасы.
Ол:
- қоғам өмірінің әртүрлі аспектілерінде ұзақ мерзімді тұрақтылықты қамтамасыз етуге;
- табиғи ресурстарды сақтауға;
- адамдардың өмір сүру сапасын жақсартуға;
- экологиялық тепе-теңдікті сақтауға бағытталған.
Аймақты тұрақты дамыту стратегиясы – белгілі бір аймақта тұрақты дамуға қол жеткізу үшін мақсаттарды, басымдықтарды және нақты шараларды анықтайтын құжат немесе жоспар.
Ауданның тұрақты даму стратегиясы қалай әзірленеді?
1. Ауданның ағымдағы әлеуметтік-экономикалық дамуын талдау;
2. Ауданның ең әлсіз жақтарын және негізгі артықшылықтарын анықтау;
3. Ауданның тұрақты даму стратегиясын тұжырымдау;
4. Қысқа мерзімді, орта мерзімді және ұзақ мерзімді кезеңдерге арналған стратегияны іске асыру жөніндегі іс-қимыл жоспарын жасау;
5. Ауданның даму стратегиясын басқару.
Тұрақты даму стратегиясына жергілікті атқарушы органдардың қатысу механизмі, бизнес-қоғамдастық, азаматтық қоғам және халық кіреді. Стратегияның бірлесіп әзірленуі және кең қолдау мен сәтті іске асыруды қамтамасыз ету үшін әртүрлі пікірлер мен мүдделерді ескеру маңызды.
Тұрақтылық – бұл процесс, сондықтан тұрақтылық стратегиясы жыл сайын түзетілуі мүмкін, Енгізілген өзгерістер сыртқы және ішкі ортада болған өзгерістерді аңғартады.
Ауданның тұрақты даму стратегиясы – ағымдағы және болашақ ұрпақ үшін теңгерімді әлеуметтік, экономикалық және экологиялық ортасы бар ауданның дамуының ұзақ мерзімді пайымы. Болашақ ауданның нақты көрінісінің болуы халықтың көші-қон ағынын тежеуге, экологиялық факторларды ескере отырып, бизнесті құруға, дамытуға мүмкіндік береді.
10,2%-ға
Оқушылардың үлгерімін арттыру
4 рет
Катонқарағай ауданында қызмет көрсетілетін туристік келушілер санының өсуі (2019–2022)
2 рет
Катонқарағай аймағындағы туристік қызмет көлемінің өсуі (2019–2022)
40%-ға
Бұланды ауданындағы инфрақұрылымның сапасын арттыру
- Ділдар ҚалиқанКатонқарағай ауданының әкімі«Ауылдық өңірлерді дамыту стратегиясында ауыл шаруашылығын дамыту бар, туризмді дамыту, тиісті жергілікті тұрғындардың сапалы медицина алуға бағдарламасы бар, білім саласы, әр әр сала өзіндік Қордың азғантай уақытта көзге көрінбес, білінбес, бірақ үлкен жұмыстар атқарылуда. Біз жергілікті атқарушы биліпен бірлесіп, талқылап әзірлеген болатынбыз»
- Талгат ЕрсеитовБұланды ауданының әкімі«Тұрақты даму – азаматтарымыздың жан тыныштығы деп есептеймін. Адам таңертең оянып, жұмысқа тыныштықпен баратынын, демалуға уақыты бар екенін біледі. Балаларының жақсы мектепте оқып, білім алатынын біледі. Адамның ертеңіне сенімі болса, бұл тұрақты даму. Әр аудан, әр ауыл осыған ұмтылуы керек деп ойлаймын».
- Клара Мендыбаева«Арна» СЭС-інің (Макинск) басшысы және Ақмола облыстық мәслихатының депутаты«Менің түсінігімде, ауылдық аумақтардың тұрақты дамуы қалалар мен ауылдардың өмір сүру деңгейінің бірдей болуы. Көкшетау қаласының тұрғындары Макинскіде немесе Қараөзек ауылында тұруға ұмтылса, адамдар қалаға қашып кетпей, керісінше, ауылға жаппай көшсе деп армандаймын. Ал бұл үшін не қажет? Инфрақұрылымды, бизнесті дамыту, жастарды жұмыспен және бос уақытпен қамтамасыз ету»
Тұрақты даму стратегиясы мемлекет пен қоғам тарапынан ерекше назар аударылатын дамудың басым бағыттары мен салаларын айқындайды. Осы салаларда жұмыс істейтін кәсіпкерлерге қосымша ресурстар, қаржыландыру және қолдау көрсетіледі.
Сонымен қатар даму стратегиясы бизнес-қауымдастық пен билік органдарының жақындасуына ықпал етеді, бұл жалпы табысқа бағытталған серіктестік пен ынтымақтастықты құруға ықпал етуі мүмкін.
- Ағымдағы жағдайды талдау: аудандағы ағымдағы жағдайды бағалаңыз. Әлеуметтік, экономикалық және экологиялық аспектілерді зерттеңіз, проблемаларды, қажеттіліктер мен мүмкіндіктерді анықтаңыз.
- Мақсаттар мен басымдықтарды анықтау: стратегия арқылы қол жеткізгіңіз келетін негізгі мақсаттар мен міндеттерді тұжырымдаңыз.
- Мүдделі тараптарды тарту: тұрғындарды, бизнесті, билік органдарын және басқа да мүдделі тараптарды тартыңыз. Әртүрлі пікірлер жинау үшін консультациялар, сауалнамалар, пікірталастар өткізіңіз.
- Команда құру: стратегияны әзірлеумен айналысатын топ құрыңыз. Қауымдастық өкілдерін, билік органдарын және басқа да негізгі мүшелерді қосыңыз.
- Деректерді жинау және талдау: демография, экономика, экология, инфрақұрылым және ауданның басқа аспектілері туралы мәліметтер жинаңыз. Ағымдағы жағдай мен қажеттіліктерді түсіну үшін талдау жасаңыз.
- Табыс көрсеткіштерін белгілеу: стратегияны іске асырудың сәттілігі өлшенетін нақты көрсеткіштерді анықтаңыз. Бұл сандық және сапалық көрсеткіштер болуы мүмкін.
- Стратегиялық мақсаттар мен іс-шараларды әзірлеу: ауданның дамуына бағыт беретін ұзақ мерзімді стратегиялық мақсаттарды анықтаңыз. Оларға жету үшін нақты іс шаралар мен жобаларды жасаңыз.
- Қаржыландыру мен ресурстарды пысықтау: стратегияны жүзеге асыру үшін қажетті ресурстарды бағалаңыз. Қаржыландыру көздерін, ықтимал серіктестіктерді және қаражат жинау тәсілдерін қарастырыңыз.
- Уақыт шеңберін құру: стратегияны жүзеге асырудың уақыт шеңберін анықтаңыз. Ұзақ мерзімді мақсаттарды қысқа, орта және ұзақ мерзімді кезеңдерге бөліңіз.
- Қатысу және кері байланыс: даму процесіне мүдделі тараптарды қосыңыз, кері байланыс пен түзетулерге мүмкіндік беріңіз.
- Бекіту және байланыс: стратегияны әзірлегеннен кейін оның тұрғындардан, билік органдарынан және басқа да негізгі тараптардан мақұлдау мен қолдау алғанына көз жеткізіңіз. Стратегия туралы ақпаратты тарату үшін байланыс жоспарын жасаңыз.
- Іске асыру және бақылау: стратегияны оның мақсаттары мен іс-шараларын басшылыққа ала отырып бастаңыз. Қажет болған жағдайда түзетулер енгізу арқылы нәтижелерді үнемі бақылап, бағалаңыз.
Жергілікті әлеуметтік медиа аккаунттары мен мессенджерлер арқылы даму процесі мен қатысу мүмкіндіктері туралы ақпаратты тарату тұрғындардың хабардарлығын арттыруға көмектеседі.
Иә, ауданның тұрақты даму стратегиясын әзірлеу белгілі бір арнайы білім мен құзыреттілікті қажет етеді. Тұрақтылықтың негізгі тұжырымдамаларын түсіну және әртүрлі тараптардың қатысуы маңызды болғанымен, кәсіби білім мен дағдылар даму процесін айтарлықтай жеңілдетеді және жақсартады. Мыналар тұрақты даму стратегиясын әзірлеуде пайдалы болуы мүмкін негізгі білім салаларының кейбірі:
- Деректерді талдау және ауданның ағымдағы жағдайын, қажеттіліктері мен мәселелерін бағалау дағдылары, сондай-ақ негізгі көрсеткіштер мен мақсаттарды анықтау қабілеті;
- Ресурстарды оңтайландыру және мерзімдерді сақтай отырып, стратегияға енгізілген жобаларды жоспарлауды, басқаруды және бақылауды білу;
- Әртүрлі мүдделі тараптармен өзара әрекеттесу әдістерін білу, консультациялар мен талқылаулар жүргізу және әртүрлі көзқарастарды ескеру мүмкіндігі;
- Знание местных, региональных и национальных законов и регуляций, а также их влияния на реализацию стратегии;
- Стратегияны әзірлеу мен іске асырудағы билік органдарының, мемлекеттік бағдарламалардың рөлін түсіну.
Аудандағы барлық белсенді тараптардың - әкімдіктің, бизнестің стратегиясын әзірлеуге қатысқан жағдайда, қаражат қажет болмауы да мүмкін (қатысушылар өз ресурстарын пайдаланған жағдайда).
- Мүдделер мен пікірлердің әртүрлілігі: аудан тұрғындары, бизнес қауымдастығы, билік органдары және басқа да мүдделі тараптар болашақ дамуға қатысты әртүрлі пікірлерге, мүдделерге және басымдықтарға ие болуы мүмкін. Барлық көзқарастардың сәйкестігін қамтамасыз ету қиын болуы мүмкін.
- Деректер мен аналитиканың жетіспеушілігі: стратегияны әзірлеу үшін ауданның қазіргі жағдайы, оның қажеттіліктері мен қиындықтары туралы сенімді және өзекті деректер қажет. Деректердің болмауы немесе жеткіліксіздігі талдау мен жоспарлауды қиындатуы мүмкін.
- Өзгерістерге қарсылық: тұрақты дамуға байланысты жаңа тәжірибелерді, жобаларды және іс-шараларды енгізу заттардың ағымдағы тәртібіне үйренгендердің қарсылығын тудыруы мүмкін.
- Қатысу мен қолдаудың жетіспеушілігі: тұрғындардың, бизнестің және басқа тараптардың белсенді қатысуы мен қолдауын қамтамасыз ету қиын болуы мүмкін, әсіресе олар стратегияның тікелей пайдасын көрмесе.
- Үйлестірудің болмауы: стратегияны жүзеге асыру әртүрлі ұйымдар, мемлекеттік және мемлекеттік емес құрылымдар арасындағы ынтымақтастықты қажет етуі мүмкін. Үйлестірудің болмауы процесті баяулатуы мүмкін.